CÂY CỬU LÝ HƯƠNG
Cửu lý hương là loại cây mọc hoang dã, được sử dụng ở nhiều nơi với công dụng làm thuốc, là thảo dược được dùng trong nhiều bài thuốc y học cổ truyền với công dụng an thần, giảm đau nhức, trị phong thấp. Hiện nay tính hiệu quả của loại cây này đã được chứng minh và đánh giá cao.
Tên khoa học và tên khác: Ruta graveolens L. – thuộc họ Cam (Rutaceae); còn được gọi với cái tên phổ biến khác là văn hương
Phân bố: Là loại cây mọc hoang dại, được trồng ở nhiều quốc gia trên thế giới
Đặc điểm thực vật
Thân nhỏ, chia thành nhiều cành và chiều cao khoảng 80cm. Lá mọc xen kẽ, lá chia 2-3 lần ở phần gốc, lá trên chia ít hơn. Hoa màu vàng và mọc thành cụm với 4 cánh hoa, mỗi cánh hoa có một hoa dài 3 mặt. Hoa có 10 hoa nhị phân. Khi chín, phấn hoa tự động bám vào nhụy. Quả có khoảng gắn kết 4-5 nhánh ở phần gốc.
Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng làm dược liệu của cây cửu lý hương: lá và thân cây là những thành phần được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh. Dược liệu sau khi thu hái có thể dùng tươi hoặc lấy lá, thân chặt thành đoạn ngắn, rửa sạch và đem sấy khô.
Cây có hoa tươi được ghi chép chính thức dùng làm thuốc tại Dược điển Pháp, 1949. Nhưng cũng được ghi là thuốc độc bảng A vì đặc tính làm sẩy thai. Tác dụng sảy thai người ta cho là do tinh dầu có trong cây.
Thành phần hóa học
Rễ của cây này được chỉ ra rằng có chứa một lượng đáng kể alkaloid fagarin, trong khi quả có chứa Graveolin và Skimmianin. Được chiết xuất từ cây bạch đàn, có khoảng 1-2% rutoside và 0,1% tinh dầu, bao gồm methylnonylketone, methylloctyketone và methylheptyl. Ngoài ra, loại dược liệu này còn chứa nhiều hợp chất comarin, bao gồm xanthotoxin, becgapten.
Tác dụng dược lý
Từ xa xưa, cây cửu lý hương đã được công nhận là có khả năng gây sảy thai. Trong quá khứ, người dân châu Âu đã sử dụng cây cửu lý hương để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau như bệnh dại, tê liệt và làm thuốc chữa giun. Mặc dù nó không còn được ghi nhận phổ biến trong dược điển nhưng nhiều người ở các quốc gia khác nhau vẫn dùng loài cây này như một loại thuốc điều trị kinh nguyệt, thường dùng liều 0,05-0,10g mỗi ngày. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là điều này có thể dẫn đến chảy máu và viêm ruột. Hợp chất độc hại hoạt động trong cây cửu lý hương đã được xác định là methylnonylketone và vào năm 1965, đặc tính chống co thắt của nó đã được phát hiện. Ngoài ra, cây cửu lý hương cũng có thể được dùng bên ngoài như một loại thuốc đắp để giảm đau nhức.
Công dụng Theo Đông y
Tính vị: Tính ôn, vị cay hơi đắng, không độc và quy vào kinh thận, tâm, phế.
Công dụng: giảm đau, loại bỏ viêm nhiễm, làm mát cơ thể, điều trị kinh nguyệt không đều, vô kinh, tan máu bầm tím, hoạt huyết tán ứ, vết sưng bầm tím, sâu bọ đốt. Ngoài ra, dược liệu này còn được sử dụng để diệt chấy rận, diệt giun đũa.
Với nhiều tác dụng hữu ích của cây cửu lý hương nên có nhiều sản phẩm trên thị trường bào chế từ bài thuốc có thành phần là vị thuốc cửu lý hương. Trong đó sản phẩm có công hiệu tốt, được nhiều người quan tâm là DẠ DÀY TAM CỬU VỊ THÁI. Thông tin chi tiết sản phẩm xem tại đây.