8:31: AM 5/6/2020
UNG THƯ TUYẾN GIÁP VÀ TIÊN LƯỢNG CỦA BỆNH
Ung thư tuyến giáp là gì?
Ung thư tuyến giáp chiếm khoảng 1% các loại ung thư. Đây là ung thư tuyến nội tiết thường gặp nhất. Ung thư tuyến giáp đứng hàng thứ 9 trong số các loại ung thư ở nữ giới. Đứng hàng thứ 20 trong số các loại ung thư ở nam giới. Nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, điều trị tích cực, cơ hội kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân trên 5 năm là gần 100%.
Phân loại
Ung thư tuyến giáp dạng nhú
Ung thư tuyến giáp dạng nhú thường gặp nhất chiếm 80% ung thư tuyến giáp. Ung thư tuyến giáp dạng nhú có kích thước nhỏ hơn hay bằng 1 cm được gọi là khối u kích thước nhỏ hoặc tiềm ẩn. Loại này ít có ý nghĩa lâm sàng do diễn tiến chậm. Biểu hiện lâm sàng ung thư tuyến giáp thường là một hạt giáp và không gây rối loạn chức năng. Bướu có thể lan tràn theo mạch bạch huyết trong tuyến giáp giải thích tình trạng đa ổ.
Ung thư dạng nhú rất ưa di căn hạch vùng. Tuy nhiên di căn hạch không ảnh hưởng đến tiên lượng sống còn. Các loại ung thư dạng nhú biệt hoá kém có diễn tiến trung gian gồm các biến thể: loại đảo, loại tế bào cao, tế bào sáng và loại xơ hoá. Ung thư tuyến giáp dạng nhú ở trẻ con thường có bướu lớn và di căn hạch sớm.
Ung thư tuyến giáp dạng nang
Ung thư dạng nang chiếm 5-10% ung thư tuyến giáp. Thường gặp trong vùng thiếu iod, biểu hiện lâm sàng bởi hạt giáp. Và thường là đơn ổ với vỏ bao rõ. Ung thư dạng nang hay lan tràn qua đường máu và cho di căn xa. Nhìn chung ung thư dạng nang có tiên lượng xấu hơn ung thư tuyến giáp dạng nhú. Ung thư tế bào Hurthle, biến thể của ung thư dạng nang, có độ biệt hóa kém và diễn tiến mạnh hơn.
Ung thư dạng tuỷ, nguồn gốc từ tế bào cận nang C. Tế bào này sản xuất ra calcitonin. Khoảng 25% ung thư dạng tuỷ có tính di truyền. Ung thư dạng tuỷ di truyền có thể tăng calcitonin và CEA trong huyết thanh. Ung thư dạng tuỷ tự phát biểu hiện lâm sàng bằng khối bướu đơn độc và ưa di căn hạch.
Ung thư thể không biệt hóa
Ung thư thể không biệt hoá hiếm gặp. Chiếm 1% ung thư tuyến giáp. Thường gặp ở ngưới lớn tuổi, phát triển nhanh và cho di căn xa. Loại này có thể bắt nguồn từ ung thư dạng nang. Diễn tiến chậm trong các bệnh nhân ở vùng phình giáp dịch tễ thiếu iod. Hầu hết các trường hợp gây tử vong do bướu xâm lấn tại chỗ, thường là chèn ép khí quản.
Điều trị ung thư tuyến giáp
Phẫu thuật
Cắt toàn bộ tuyến giáp là phương pháp đầu tay trong điều trị ung thư tuyến giáp và vét hạch cổ. Thông thường, ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm có thể chỉ cần phẫu thuật. Đối với những trường hợp có di căn hạch cổ, bác sĩ có thể chỉ định thêm điều trị bộ trợ bằng I-131 sau phẫu thuật. Bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt giáp toàn bộ cần phải uống thuốc hormone tuyến giáp cho đến hết đời.
Điều trị I-131
Tế bào tuyến giáp có khả năng hấp thu i-ốt rất tốt. Do vậy, I-131 có thể được sử dụng hiệu quả để phá hủy những mô giáp còn lại (lành tính và ung thư) sau khi phẫu thuật. I-131 sau khi hấp thu vào sẽ phá hủy ADN và làm chết tế bào tuyến giáp. Đồng thời do không có đặc tính bắt giữ I-131 nên các tế bào khác của các cơ quan khác trong cơ thể sẽ ít chịu tác động của dược chất phóng xạ này.
Ở một số bệnh nhân, I-131 tác động đến tuyến nước bọt. Có thể gây ra các tác dụng phụ như khô miệng. Nếu sử dụng I-131 liều cao thì cũng có nguy cơ dẫn đến ung thư khác nhưng tỷ lệ này là vô vùng thấp. Tuy nhiên, bác sĩ điều trị sẽ giúp cân bằng lợi ích và nguy cơ khi điều trị cho bệnh nhân.
Trước khi điều trị I-131 bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân ngừng hormone tuyến giáp từ 4-6 tuần. Tăng khả năng hấp thu I-131 để đạt hiệu quả điều trị tối đa. Khi chỉ số TSH đạt tới mức cần thiết , bệnh nhân được uống I-131 liều nhỏ và chụp xạ hình chẩn đoán với I-131. Xét nghiệm này giúp bác sĩ có thể ước lượng được phần mô giáp cần phá hủy là bao nhiêu. Cũng như đánh giá tổn thương di căn xa ở phổi và các vị trí khác.
Điều trị UTTG tiến triển
Ung thư tuyến giáp thường ít khi di căn xa. Nhưng khi đã có di căn xa thì vấn đề cũng cần xem xét cẩn trọng. Mặc dù phẫu thuật và điều trị I-131 là hai phương pháp chính nhưng những phương pháp này cũng có khi không hiệu quả.
Trong tình huống này, xạ trị ngoài là phương pháp có thể áp dụng để điều trị di căn xương và các di căn khác. Điều trị xạ trị có thể làm giảm tốc độ phát triển và sự lan tràn của tế bào ác tính. Ngoài ra, điều trị đích cũng là một phương pháp mới đang được nghiên cứu. Bước đầu ứng dụng cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp giai đoạn tiến triển.
Theo dõi bệnh nhân ung thư tuyến giáp
Theo dõi định kỳ là cần thiết đối với tất cả các bệnh nhân ung thư tuyến giáp. Bởi vì bệnh có thể tái phát sau điều trị. Các xét nghiệm chính cần làm trong quá trình theo dõi bệnh là siêu âm vùng cổ và xét nghiệm máu.
Bên cạnh đó bệnh nhân phải dùng thuốc hormone tuyến giáp (levothyroxine) từ sau khi mổ cắt tuyến giáp đến hết đời. Liều thuốc hormone phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Nồng độ TSH là chỉ số nhạy nhất để theo dõi liều Levothyroxine có thích hợp không khi dùng cho mỗi bệnh nhân.
Ngoài ra, chỉ số Tg (thyroglobulin) cũng là dấu ấn ung thư quan trọng trong quá trình theo dõi. Tg (thyroglobin) là protein được sản xuất bởi hầu hết các loại tế bào ung thư tuyến giáp và mô giáp bình thường. Do vậy sau khi đã được phẫu thuật cắt giáp toàn bộ và điều trị hủy mô giáp bằng I-131, chỉ số Tg được dùng để theo dõi bệnh.
Nếu chỉ số này cao trong huyết thanh thì có thể nghi ngờ do bệnh tái phát. Cần kết hợp thêm với một số xét nghiệm chẩn đoán khác. Tg có thể được định lượng khi bệnh nhân đang dùng hormone hoặc ngừng hormone tuyến giáp. Tuy nhiên, có hơn 25% số bệnh nhân không thể định lượng Tg chính xác do nồng độ kháng thể kháng Tg (ATg) trong huyết thanh cao hơn bình thường. Hơn nữa ở những bệnh nhân có nguy cơ tái phát cao, chụp xạ hình toàn thân chẩn đoán với I-131 sau khi ngừng thuốc hormone cũng có thể được áp dụng để bổ trợ cùng với xét nghiệm Tg và siêu âm cổ.
Tiên lượng của ung thư tuyến giáp
Nói chung, tiên lượng của ung thư tuyến giáp là rất tốt. Đặc biệt là ở những bệnh nhân dưới 45 tuổi và có u kích thước nhỏ. Bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể nhú như xâm lấn ra ngoài phạm vi tuyến giáp có tiên lượng tốt nhất. Thông thường, thời gian sống thêm toàn bộ của bệnh nhân trong vòng 10 năm là 100%. Tỷ lệ chết do bệnh ung thư tuyến giáp là rất thấp.
Đối với bệnh nhân trên 45 tuổi, u kích thước lớn và xâm lấn thì tiên lượng vẫn khá tốt. Tuy nhiên tỷ lệ tái phát ở nhóm này cũng khá cao. Tiên lượng thường không tốt đối với bệnh nhân được phẫu thuật triệt căn và điều trị I-131 bổ trợ. Tuy vậy, bệnh nhân có thể sống trong thời gian dài mặc dù vẫn có tâm lý nặng nề là người mang bệnh ung thư. Một điều cũng rất quan trọng nữa là bệnh nhân cần phải phối hợp với bác sĩ để theo dõi chặt chẽ sau khi điều trị.
Tổng hợp : Dược sĩ Thu Trang
Nguồn tham khảo: Website: Benhvien108. vn và Cancer. Org
MỘT SỐ SẢN PHẨM THẢO DƯỢC HỖ TRỢ
TỐT CHO BỆNH NHÂN UNG BƯỚU
Bệnh nhân ung bướu sau khi đã điều trị tốt theo các phác đồ của bác sĩ có thể bổ sung thêm các sản phẩm thảo dược có tác dụng chống oxy hóa, ức chế sự phát triển của khối u. Một số sản phẩm tốt của các đơn vị uy tín trong nước như của Học viện Quân y hay viện Y học cổ truyền quân đội người bệnh có thể tham khảo như: Tiêu u hoàn, Thảo dược Unti K hay Nano Fucomin,…
THUỐC TIÊU U HOÀN – Viện YHCT Quân đội (click để xem )
Thảo dược UNTI K – Học viện Quân Y (click để xem)
Thảo dược từ fuicodan NANO FUCOMIN – Học viện Quân Y (click để xem)
